Shir Dor zwik
afbeelden van levende wezens
Het zwik van de iwan van the Shir Dor madrassa is opmerkelijk. Waar Ulug Beg focuste op geometrische patronen, sponsorde Yalangtush (1576-1656, militair en emir van Samarkand) sponsorde een opvallende compositie waarop fabeldieren afgebeeld worden: leeuwen, wiens lijven tijgerachtige strepen kregen, jagen op een gazelle. Boven hun rug zie je een zon met menselijk gelaat. Deze afbeelding lijkt erg op een afbeelding in de bazaar van Isfahan, Iran. Ze kreeg ongetwijfeld de goedkeuring van heersende Khan, Imam Quli Khan, wiens vizier Nadir divan Begi een gelijkaardige voorstelling maakte op de gelijknamige madrassa in Bukhara. Op de pagina Nadar Divanbegi madrassa - Bukhara vind je meer achtergrond over het afbeelden van levende wezens in de architectuur van Uzbekistan.
In het boek The Bukharan School of Architecture in the 15th–17th centuries – Samarkand, 2022 (pp. 289 - 298) gaat Abbasova-Yusupova M.A. uitvoerig in op het afbeelden van levende wezens. Ze stelt o.a.:
In de eerste helft van de 17e eeuw, tijdens de Ashtarkhaniden, bloeide de schilderkunst met grote zoomorfische voorstellingen op de tympanen van majestueuze gebouwen van Transoxiana op de hoofdpleinen van hun hoofdsteden: de Shir Dor Madrassa op het Registan plein in Samarkand en de Nadir Divanbegi Madrassa in het Lab-i Hawz ensemble in Bukhara. In de rest van de Moslimwereld vinden we gelijkaardige afbeeldingen niet terug. De architectuur van Transoxiana in het 17e century Centraal Azië is in deze uniek. We kunnen enkel aannemen dat deze afbeeldingen in de 17e eeuw een allegorie vormen, als symbolische voorstelling van de grootsheid van de heerser en zijn macht en ook van de mecenassen die dergelijke monumentale gebouwen bestelden.