9 Shirin Bika mausoleum
Het Shirin Bika mausoleum (1385-86) is het tweede mausoleum aan je rechterkant wanneer je door de inkompoort gaat. Het zou het eerste monument in het Shah-i-zinda complex zijn dat bekleed is met gesneden tegels en niet met grotere tegels die beschilderd werden en daarna geglazuurd. Werken met gesneden tegels is duurder, arbeidsintensiever. Het was daarom een exclusieve techniek, voorbehouden voor de fijnste en duurste monumenten. Shirin Bika was dan ook een zus van Timur.
Historici zijn het niet helemaal eens hoe ze de datering van het mausoleum kunnen sporen met invloeden van elders, dan wel met de veroveringen van Timur en de ambachtslieden die daarop werden meegevoerd naar Samarkand.
Onderstaande archieffoto toont de staat van de mausolea voor de recente restauraties van 2005.
De foto werd genomen vanuit het zuiden.
Links zie je het achthoekig mausoleum (8) met daarachter het Shirin Bika Aka mausoleum (9). Rechts zie je de koepel van het Shadi Mulk Aka mausoleum (10).
Toewijzing
Gelukkig bleef de tekst boven de inkom intact:
Dit is de tombe van de grote en nobele Shirin Beg Aqa, dochter van Taraghay, moge het licht van God op haar geest zijn, AH 787."
De datum komt overeen met 1385-86, het jaar van haar dood. We kunnen aannemen dat de bouw begon kort na haar dood en enkele jaren aansleepte.
Socrates en Sa'di
Tot voor de restauraties in 2005 waren de kalligrafische banden op de pishtaq er heel slecht aan toe, 50 tot 75% van de tegels ontbraken en het is niet overal duidelijk waarop restaurateurs zich baseerden. Dat konden b.v. aanzetten zijn van zinnen. Zo staat op een band rechts van de ingang "Socrates zei..." en enkele van zijn aforismen, die in die tijd populair waren onder Perzische auteurs, Bijvoorbeeld: "Welke ook de omstandigheden, de mens klaagt altijd", of nog: “Socrates zei: mensen in deze wereld zijn als pas uitgekomen jonge vogels, de wereld is een snaar waarop voedsel werd geplaatst."
Naast citaten van Socrates is er op de boog ook een inscriptie met poëzie uit de Gulistan (Rozentuin) door Sa’di. Abū Muṣliḥ bin Abdallāh Shīrāzī, beter bekend onder zijn pseudoniem Saʿdī was een van de bekendste middeleeuwse Perzische dichters. Een van de geciteerde teksten luidt: "De wereld waar mijn broer bij niemand zal zijn, door de maker van de wereld, laat uw hart één zijn"