18 Khodjah Akhmad mausoleum - gp
De Shah-i-Zinda wordt afgesloten door het Khodjah Akhmad mausomeum (ca 1350), het tweede oudste mausoleum in het geheel van mausolea.
De gevel van het mausoleum bevat heel wat elementen: kalligrafie langs de rand, boorden met 8-puntige sterren, een zwik met een vlakvulling van klokvormen, een veld met 12-bladige rosetten... Maar wanneer je even voorbij de overweldiging van het blauwe geglazuurde tegels kijkt, wordt je aandacht vooral getrokken naar het geometrische patroon in het centrale boogveld.
Dit boogveld lijkt wel een rorschachtest: soms lijkt het chaotisch, dan weer supersymmetrisch. Je oog gaat beurtelings, in willekeurige volgorde, naar zevenhoeken met daarin 7-puntige sterren, een achthoek centraal in het boogveld, 8-puntige sterren, patronen van dubbele lijnen die langsheen de middelpunten van de zevenhoeken veelhoeken vormen en elkaar snijden, nu eens in 6-puntige sterren, dan weer in regelmatige zeshoeken...
Een manier om zicht te krijgen op patronen is om elementen in te kleuren. Toon ze door één na één de aanvinvakjes in onderstaand applet aan te klikken.
opbouw
- Centraal in het boogveld staat een regelmatige achthoek.
- Rond de achthoek, rakend in een hoekpunt staan vier zevenhoeken.
- Extra zevenhoeken zijn dan weer gerangschikt rond 8-puntige sterren. Bovenaan merk je dat de 7-puntige sterren niet perfect zijn, waarschijnlijk na gebrekkige restauratie.
- Het Voronoidiagram vormt vijfhoeken rond de zevenhoeken en gelet op de perspectiefvervorming van de foto kan je zelfs aannemen dat het gelijke vijfhoeken zijn. Daar waar 8-puntige en 7-puntige sterren de aandacht trekken, blijken het vijfhoeken te zijn die het patroon opbouwen.
- De middelpunten van de 8-puntige sterren en de centrale achthoek zijn hoekpunten van het diagram.
- De andere hoekpunten zijn punten waar drie dubbele lijnen snijden en kleine zeshoeken vormen.
- Het diagram maakt ook verschillende symmetrieën in het patroon zichtbaar.
- Eén achthoek staat centraal in het patroon
- Het centrum van deze achthoek is het snijpunt van een horizontale en een verticale symmetrieas.
- Zevenhoeken zijn in in een regelmatige driehoek geschikt rond kleine regelmatige zeshoeken.
- Rond 8-puntige sterren zijn zevenhoeken gerangschikt in een vierkant.
- 5 tenslotte is het meest verborgen getal, tot je ontdekt dat je het patroon kunt opbouwen vanuit vijfhoeken.
constructie
We weten nu welke elementen het patroon bevat, de constructie ervan is nog heel wat anders.
Doorgaans worden sterren met een verschillend aantal punten geconstrueerd door vanuit rakende cirkels te vertekken met doorlopende of quasi doorlopende stralen, waarna je veelhoeken krijgt met daarin de passende sterren, maar in dit verbluffende patroon passen de zevenhoeken meteen in de 8-puntige sterren, om nog maar te zwijgen van gelijke vijfhoeken die het patroon vullen. Hoe fascinerend: Je ziet zevenhoeken en achthoeken en eigenlijk blijkt het patroon opgebouwd uit vijfhoeken.
Het concrete ontwerp met passer en meetlat en de detailontleding van zulk intrigerend patroon laat ik in alle bescheidenheid graag aan experts over.