de hemelsferen van Ptolemaeus
In het 6e eeuwse kerkje Santa Maria della Croce in Casarano (Puglia - Italië) zijn de kosmische verwijzingen nog explicieter. Boven het altaar staat een koepel met centraal een kruis te midden van een blauwe sterrenhemel, omgeven door gekleurde ringen. Het geheel stelt de verschillende hemelsferen voor in het astronomisch model van Ptolemaeus, zoals ze later ook overgenomen werden door Dante:
van buiten naar binnen krijg je achtereenvolgens de sferen van de Maan, Mercurius, Venus, de Zon, Mars, Jupiter, Saturnus, de vaste sterren en tenslotte het hemelsblauwe ‘onzichtbare’ Primum Mobile waarin centraal het kruis prijkt.
