Bibi Khanum moskee (1399-1405)
De Bibi Khanum moskee kende een bewogen geschiedenis.
Na de plundering van Delhi keerde Timur terug naar Samarkand met 95 olifanten, beladen met marmer, en begon hij met de bouw van wat een moskee moest worden, onvergelijkbaar met elke andere in de moslimwereld. De afmetingen zijn ook enorm:
De inkompoort van 35m hoog heeft een boog met een spanwijdte van 18m en wordt geflankeerd door 50m hoge minaretten. Een binnenkoer werd geplaveid met marmer. De hoofdmoskee meet 109 x 167 m en heeft een capaciteit van 10,000 gelovigen.
Maar snel na de beëindiging van het grandioze project bleek de bouw gebreken te vertonen. Later werd ze op haar beurt geplunderd door de emirs van Bukhara. Een aardbeving in 1897 gaf nog een extra duw en slechts vanaf 1970 werd gestart met restauratiewerken.
Onderstaande foto, gerealiseerd uit een glasplaat uit 1905 toont dat er van het complex nauwelijks meer restte dan een ruïne. Veel van wat je nu ziet is dus reconstructie, voor grote delen zelf ingevuld door de restaurateurs.
De Bibi Khanum moskee heeft niet de oogverblindende pracht van het blauwe faience in Khiva of de Shah-i-zinda begraafplaats in Samarkand. Maar zowel de hoofdmoskee als de majestueuze inkompoort zijn een toonvoorbeeld voor de variaties in patronen, opgevuld met kalligrafisch kufisch schrift.
Minaretten, wanden en iwans zijn gedecoreerd met een waaier van patronen.
In dit hoofdstuk focussen we dan ook vooral op deze met kufisch schrift ingevulde patronen.
